10 PAZARLA DEVRİALEM

Bu yazıyı 6 dakika 4 saniyede okuyabilirsiniz.

Dünyanın farklı köşelerinde sadece ürünleriyle değil, hissiyatıyla bulunduğu yerin ruhunu yansıtan, birbirinden ilham verici ve iştah açıcı pazar yerleri.

Dünyanın neresinde olursam olayım, mutlaka bulunduğum yerin pazarına gitmek için zaman ayırıyorum. Evde kalıyorsam bulduğum malzemelerle yemekler yapıyorum, oteldeysem dayanamayıp bazılarını eve götürmek için bavula atıyorum. Ama pazar sadece alışveriş için değil, bulunduğum yerin ruhunu anlamak için de şahane bir yer. Pazara giderek orada yaşayan insanların hayatlarına misafir olursunuz bir anlamda. Normal mutfak alışverişini yapanları izleyebilir; pazarlık yapanları dinleyebilir; insanların alışkanlıklarını gözlemleyebilirsiniz. Fransa’da alışveriş yaparken uzun uzun muhabbet edenlere denk gelir, New York’ta koşar adım yürüyenlerin jet hızıyla alışveriş yapmalarına tanık olursunuz. Şehrin temposunu en iyi pazarlarında hissedersiniz.

Alışveriş merkezlerindeki dükkanlar dünyanın her yerinde aynı. Pazarda ise başka hiç bir yerde bulamayacağınız cevherler saklı. Civardaki köylerde yaşayıp kendi bahçesinde yetiştirdiklerini getirenlerden, artizan ekmek, reçel, turşu, peynir yapanlara kadar bahsettiğim pazar yerlerinde tamamen ve sadece o yöreye ait lezzetler bulmak mümkün.

Çeşitliliğin giderek azaldığı bir dünyada yaşıyoruz. Her yerde aynı cins domates, aynı karpuz, aynı salatalık, aynı balık var ne yazık ki. Farklı pazarları dolaşmanın bir başka keyifli ve aynı zamanda öğretici yanı da, değişik malzemeleri keşfetmek. Bal, bu farklılığı yansıtan en tatlı malzemelerden biri. Kaliforniya’da avokado çiçeklerine konan arıların yaptıkları balı, Avustralya’da okaliptüs balını, Ege’de çam ve püren gibi balları bulabilirsiniz mesela.

Dünyanın farklı köşelerinde pek çok keyifli pazar var. Yolunuz düşerse kaçırmamanız, bulunduğunuz şehre, kasabaya, köye bir de pazar gözüyle bakmanız için listemiz hazır.

• Ventimiglia, İtalya

Cıvıl cıvıl bir İtalya pazarı burası. Gerçi İtalya’nın Fransa sınırına çok yakın olduğu için ara sıra Fransızca da duyabilirsiniz. Bu pazar, 1970’lerde büyük markaların stokta kalan ürünlerini sattıkları yermiş. Hala girişinde marka çantaların taklitlerini görebilirsiniz. Ancak biraz içeri girince büyük bir tezgahta çeşit çeşit peynirler karşılar sizi. İtalya’da olduğu için sebze meyve dışında rengarenk makarnalar da bulabilirsiniz burada. Ventimiglia pazarında Cuma günleri hem sabit hem de haftalık pazar bulunuyor. Arabayla gidebilir ya da tren istasyonuna çok yakın olduğu için trenle ulaşabilirsiniz.

Ne denenir? Tamamen doğal ve butik üretim olan yoğun fındık tadındaki fındık ezmesi.

Ne yapılır? Pazarın etrafındaki kafelerde espresso yanında kat kat hamurdan oluşan sfogliatelle.

2- Union Square Greenmarket, New York

Pazartesi, Çarşamba, Cuma ve Cumartesi günleri Union Square’de kurulan pazar, şehrin en keyifli yemek alışveriş yeri. Civardaki restoranların şeflerine de burada rastlayabilirsiniz. 1976 senesinde kurulan ve her sene giderek gelişen pazarda zaman zaman 140 üzerinde üretici olabiliyor. Mevsimin getirdiği sebze ve meyveler dışında, ev yapımı sosisten, kek ve pastaya kadar birçok artizan ürün de bulunuyor.

Ne denenir? 16. Cadde yakınında Breezy Hill Orchard adında bir elma üreticisi var. Elma suyundan yapılan donutları meşhur.

Ne yapılır? Çarşamba günleri National Gourmet Institute’un düzenlediği yemek kurslarına yazılabilirsiniz.

3- Torvehallerne Market, Kopenhag

Sadece pazar yeri değil, Kopenhag’ın en heyecan verici merkezlerinden biri burası. Nørrebro mahallesinde bulunan Israels Plads meydanına kurulan pazarda yaklaşık 80 üreticinin tezgahını ya da dükkanını bulabilirsiniz. Torvehallerne Market’de iki cam bina ve dışarıya yerleşmiş standlar var. Şehrin en iyi kahvesini Coffee Collective’den alabilir, sebze meyve tezgahlarında mevsimin taze ürünlerini tadabilirsiniz.

Ne denenir? Girişteki fırından tarçınlı snegl.

Ne yapılır? Ünlü Meksikalı şef Rosio Sanchez’in taco standı Hija de Sanchez’e uğramadan olmaz.

4- La Boqueria, Barselona

Dünyanın belki de en çok ziyaret edilen pazarlarından biri burası. Binanın tarihi 1800’lere, aynı yerin pazar olarak kullanması ise 1200’lere dayanıyor! Yerel yemek severler kadar turistler tarafından da rağbet gördüğünden oldukça kalabalık olabiliyor. Uzun kuyrukları ve kalabalığı yenmek için sabah 8’de açılan pazara erkenden gitmeniz gerekebilir.

Ne denenir? Katalan mutfağının lezzetli yemeklerinden butifarra sosisini pazardaki pintxos barlarında bulabilirsiniz. Özellikle Bar Pinotxo’nunki meşhur.

Ne yapılır? İkinci katta önceden ayarlayabileceğiniz yemek kursları düzenleniyor. Detaylı bilgiye bcnkitchen.com adresinden ulaşabilirsiniz.

5- Borough Market, Londra

Sadece Londra’nın değil, belki de dünyanın en meşhur pazar yeri olan Borough Market’ın tarihi 1000 sene öncesine dayanıyor. Borough Market’da özellikle Çarşamba-Cumartesi günleri arasında İngiltere’nin dört bir yanından gelen yerel üreticileri bulabilirsiniz. Aynı zamanda Etiyopya, Balkan ya da İspanyol mutfağı gibi etnik mutfakları deneyimlemek için de doğru yer burası. Pazardaki israf karşıtı girişimler de oldukça dikkat çekici. Tezgahlarda sadece geri dönüştürülebilir paketler kullanılabiliyor; kalan yiyecekler çöpe gitmeyip ya ihtiyaç sahiplerine veriliyor ya da biyoenerjiye çevirebilen özel tesislere gidiyor.

Ne denenir? Monmouth Coffee’de kahve için ve mutlaka Neals Yard Dairy’nin peynirlerini deneyin.

Ne yapılır? Misafir şeflerin yemek şovu yaptıkları Demo Kitchen’ın programını takip edebilirsiniz.

6- Tire Salı Pazarı, Ege

Sadece Ege’nin değil, belki de Türkiye’nin en keyifli pazarı burası. Salı günleri kurulan ve sokaklara yayılan pazarda binlerce esnaf tezgah kuruyor. Çoğu çevredeki köylerden geliyor ve bahçelerinde yetiştirdikleri sebze, meyveleri, tepelerden topladıkları otları, çiçekleri, kendi ürettikleri peynir ve yağları satıyorlar. Sadece yiyecek de değil, Tire pazarının içindeki sabit dükkanlar da keşfe değer. Eski şemsiye tamircisinden keçe dükkanına kadar büyük küçük bir çok hazine saklı içinde.

Ne denenir? Tire pazarının ruhunu daha iyi anlamak için pazarın açılışını simgeleyen duayı kaçırmayın ve güne pazarın içinde çorba içerek başlayın.

Ne yapılır? Dört kuşaktır devam eden Osman Efendi’de durak verip tulumba tatlısı yiyin.

7- Souk el Tayeb, Beyrut

Souk el Tayeb, tüm dünyada ses getirmiş bir pazar yeri. Yemeğin insanları nasıl bir araya getirebildiğinin çok güzel bir örneği. 2004 yılında kurulan pazar, Lübnan’ın ilk üretici pazarı. Kurucusu Kamal Mouzawak, iç savaş sırasında Beyrut’ta büyümüş ve farklı dinlerden insanları, özellikle de kadın üreticileri, bir pazar çatısı altında bir araya getirmeye karar vermiş. Souk el Tayeb, Çarşamba ve Cumartesi günleri kuruluyor. Sloganı “Yemek yap, savaş değil” olan pazarın amacı, ufak üreticileri, çiftçileri desteklemek; geleneksel mutfağı yaşatmak; yemeğin birleştirici gücünü tüm dünyaya göstermek.

Ne denenir? Fıstık, ceviz ve hurmalı kurabiye maamoul.

Ne yapılır? Pazara bağlı olan Tawlet adlı lokantada yemek yiyebilir ya da yemek kurslarına yazılabilirsiniz.

8- Markthalle Neun, Berlin

Berlin’in Kreuzberg mahallesinde bulunan Markthalle Neun, bir zamanlar eski ve köhne bir binayken bugün şehrin en heyecan verici buluşma noktalarından biri. Kapılarını 1891 senesinde açan tarihi market binası maddi sıkıntıya girince kullanılmaz hale gelmiş. Tam ticari bir süpermarket olmak üzereyken, üç genç girişimci “Herkes için bir pazar yeri” hedefiyle yola çıkıp bu pazarı kurmuş. Bugün, hem farklı yiyecekleri bulabileceğiniz bir pazar yeri hem de sürdürülebilir gıda için bir eğitim merkezi.

Ne denenir? Kumpel & Keule’nin sosis ve hamburgeri.

Ne yapılır? Perşembe akşamları dünyanın farklı mutfaklarından sokak yemekleri buluşmasını kaçırmayın.

9- Or Tor Kor, Bangkok

Bangkok’ta en iyi sokak yemekleri için hafta sonu pazarı Chatuchak’ın karşısında, daha az bilinen Or Tor Kor tam bir cennet. Yengeç köriler, tropik çiçekler, satay’lar son derece iştah açıcı. Bangkok’un en eski marketlerinden biri olan Or Tor Kor’da mangosteen, mango, durian gibi egzotik meyveleri de bulabilirsiniz. Şehirdeki diğer pazarlardan daha pahalı ama kalitesi ve temizliğiyle farka değer.

Ne denenir? Hazır soyulmuş tropik meyvelerden alıp gün boyu atıştırmalık olarak yanınızda bulundurabilirsiniz.

Ne yapılır? Or Tor Kor’da pişmiş yemek satanlar da var. Pilav ve curry çeşitlerini ve yeşil papaya salatasını kaçırmayın.

10- MarVista Farmers Market, Los Angeles

Los Angeles’da üretici pazarlarından bol bir şey yok. Neredeyse haftanın her günü bir semtinde pazar kuruluyor. Pazar günleri kurulan MarVista pazarı en iyilerinden biri. Onlarca tezgahta Meksika mutfağının olmazsa olmazlarından mevsiminde çeşit çeşit atalık tohum domatese kadar istediğiniz her türlü meyve sebze var burada. Üreticilerin hepsi ürünlerinin detaylarına son derece hakim; aldığınız domatesin cinsini, nasıl yetiştiğini uzun uzun konuşabilirsiniz onlarla. Bu pazarın en güzel yanlarından biri de sadece çiftçilere değil, evinde üretim yapan artizan üreticilere de yer vermesi. Tatlı bir teyzenin evinde yaptığı çeşit çeşit pie ve kurabiyeler; iki kardeşin az miktarda ürettikleri zencefilli gazoz; genç bir girişimcinin yaptığı acı sos gibi bir çok benzersiz ürünü burada bulmak mümkün.

Ne denenir? Hemen hemen bütün tezgahlar ürünlerinden bazılarını önceden doğrayıp denetmek için hazır ediyorlar.

Ne yapılır? Oturup kahve içebileceğiniz ya da yemek yiyebileceğiniz bir bölüm de var pazarda. The Rooster adlı yemek kamyonunun yumurtaları meşhur.

Cemre Torun

İşletme ve klinik psikoloji geçmişi olan Cemre Torun, yaklaşık 10 senedir hem Türkiye’de hem yurtdışında farklı yayınların yemek editörlüğü yapıyor ve yemek yazılarını yazıyor. The World’s 50 Best Restaurants’ın bölge başkanı. İçindekiler adlı yemek kitabının yazarı. Uluslararası yemek konferansı YEDİ’nin kurucularından. Ruhun Doysun’un proje danışmanı ve editörü.

30.09.2010

İlgili yazılar:

https://www.ruhundoysun.com/yazilar/atiksiz-marketler/ 

https://www.ruhundoysun.com/yazilar/pazar-gezmenin-incelikleri/

https://www.ruhundoysun.com/yazilar/kadinin-eli/