Sayfanın başına ulaştınız.
Önerilen Aramalar
SUMAK
Bu yazıyı 1 dakika 54 saniyede okuyabilirsiniz.
En lezzetli baharatlardan biri sumağı yeterince tanıyor musunuz?
Hiç sumak ağacı gördünüz mü? Mantının üzerine ektiğimiz, salataya ekşilik versin diye koyduğumuz sumak baharatı, Rhus coriaria adlı ufak bir ağaçta yetişen, koyu bordo renkli taneleri olan bir meyve aslında. Yazın sonuna doğru meyveler tek tek toplandıktan sonra güneşte kurutulup öğütülüyor ve taş dibeklerde dövülüp kabuğu çekirdeğinden ayrılıyor. Tekrar eleniyor ve bizim baharat olarak kullandığımız sumak haline geliyor.
Limonlu baharat olarak da bilinen sumağın en önemli özelliği ekşiliği. Limondan daha dengeli, daha kontrolü, daha meyvemsi bir ekşiliği var sumağın. Üstelik azıcığı bile şahane renk katabiliyor yemeklere. Limon ortaya çıkana kadar yıllarca yemeklere ekşilik katmak için kullanılmış sumak. Özellikle Orta Doğu ve Akdeniz mutfaklarında sıkça kullanılıyor, yemeklerin üzerine, etlerin marine ederken, salata soslarında tercih ediliyor. Her türlü sebzeye, kuzu etine, tavuk ve balığa yakışıyor sumak. Ancak bugün sumak tüm dünyada hiç olmadığı kadar popüler; restoranlarda, yemek kitaplarında patlamış mısırdan, kokteyllere kadar farklı yiyecek ve içeceklerin üzerinde görmek mümkün onu.
Sumak, Anadolu, Arap yarımadasının kuzeyinde, Hindistan ve Güney Avrupa’da yetişiyor. Ülkemizde Güneydoğu Anadolu, Akdeniz ve Ege bölgelerinde yetişiyor. Karaman’ın kuzeyinde sönmüş volkanik Karadağ’da endemik bir sumak türü var. Bu sumağı köylüler yüzlerce yıldır kendi kullanımları için topluyorlar. Son yıllarda ise özellikle bölgedeki kadınlar için iş kolu haline gelmiş durumda, satmak üzere toplayıp, işliyorlar. Bu bölgede yetişen sumak, 1200-1700 rakımda yetişebilen, soğuktan etkilenmeyen bir tür.
Sumağın sağlığa yararlı olduğu binlerce senedir biliniyor. Tıp dünyası onu antiseptik olarak kullanmış, suyundan, baharatından yararlanmış. Sumak, muazzam bir antioksidan deposu. Enfeksiyon önlemede, iltihap, ateş, solunum bozuklukları gibi birçok hastalık için kullanılıyor. Aynı zamanda kolesterol düşürmeye yarıyor, kadın hastalıklarına iyi geliyor, cildi korumaya yarıyor, yaşlanmayı geciktiriyor. Kısaca lezzeti için sevdiğimiz sumak aslında bir süper besin.
Aldığınız sumağın ömrünü uzatmak için hava almayan bir kavanozda, güneş görmeyen bir yerde saklayın.
Sumakla neler yapabiliriz?
Suyla kaynatarak sumak çayı hazırlayabilirsiniz. Bu son derece sağlıklı bitkisel çayı hazırlamak için 100 gram sumağı 1 litre kaynar suyla karıştırın ve 10 dakika demlendirin.
Sumağı soğuk suyla karıştırıp suyunu limonata gibi içebilir ya da pişirdiğiniz yemeklere katabilirsiniz.
Kekik, tuz ve susamla dövüp zahter elde edebilirsiniz. Zahter, hem evde yapması kolay hem de Lübnan’da, Ürdün’de yaptıkları gibi zeytinyağı ile karıştırıp ekmek banmak için harika bir çeşni.
Sumak yeşilliklere, deniz börülcesine, gavurdağı gibi salatalara çok yakışıyor ama bir sefer de meyve salatasında deneyin.
Kuzu etine ya da tavuğa marinad hazırlarken kullanın. Sumağı, sarımsak, acı biber, zencefil ve yoğurtla karıştırın, eti bu karışımda beklettikten sonra pişirin.
25.12.2018
İlgili yazılar:
https://www.ruhundoysun.com/yazilar/acisiyla-tatlisiyla/