Sayfanın başına ulaştınız.
Önerilen Aramalar
YARPUZ KOKUSU
Bu yazıyı 1 dakika 44 saniyede okuyabilirsiniz.
Doğada kendiliğinden yetişen o kadar çok yenilebilir ot var ki. Yarpuz da bunlardan biri. Dikkatli kullanıldığı takdirde hem çok lezzetli hem de çok faydalı.
Bir çeşit nane olan yarpuzu şehirde yaşayanlar fazla bilmez ama aslında Anadolu’nun birçok yöresinde sıkça rastlanan ve kullanılan bir bitki. Yaşar Kemal romanlarında ta uzaklardan hissedilen yarpuz kokusunu yazar. Anadolu’da mutfak kültürüne o kadar yerleşmiştir ki, bir yandan yemek yapılırken diğer yandan yarpuzla ilgili maniler okunur. Filiskin, narpuz, pülüskün, yabani nane, su nanesi diye de bilinen yarpuzun botanik adı Mentha pulegium. Ballıbabagiller familyasından, 10-30 santim boyunda bir bitkinin yaprakları. Taze olarak tüketmek de mümkün ama genellikle yarpuzu bitkinin üzerindeki morumsu çiçekler açmaya başlamadan önce toplayıp gölgede kurutuyorlar. Kuruduktan sonra nane gibi ovularak ufalanıyor.
Faydaları
Yarpuz, ferahlatıcı kokusunun dışında doğru tüketildiğinde son derece yararlı bir bitki. Kalp, mide ve sinir sistemini güçlendirici olduğu biliniyor. Ayrıca kanı temizliyor ve spazmı gideriyor. Etkili bir ödem giderici aynı zamanda. Nane gibi soğuk algınlığında, bronşit gibi hastalıklarda da kullanılıyor.
Dikkat Etmeli
Bütün bu mucizelerine rağmen, her yabani otta olduğu gibi yarpuzu da aşırı tüketmemek gerek. Fazla yenirse göz kararması ve baş dönmesi yapabiliyor. Bugün çok bilinmese de, geleneksel olarak istenmeyen gebelikleri sonlandırmak için kullanılırmış. Dolayısıyla hamilelerin, emziren annelerin ve küçük çocukların yarpuz tüketmesi iyi bir fikir değil. Böbrek sorunu olanlar da yarpuz yemekten, çayını içmekten kaçınmalılar. Çay olarak tüketilecekse günde en fazla üç defa, üst üste en fazla beş gün kullanılması tavsiye ediliyor. Anadolu’da birçok yemekte kullanılıyor, çayı içiliyor ama geleneksel bilgi orada da aşırıya kaçılmamasını tembihliyor; örneğin aynı gün hem çorbası hem çayı içilmiyor.
Nasıl kullanırız?
Yarpuz da nane gibi ferahlatıcı bir ot. En çok çayı bilinse de, Akdeniz, Güneydoğu ve Doğu Anadolu yemeklerinde sıkça rastlamak mümkün yarpuza. Kurusu ya da tazesi yemeklere, piyaza, cacığa, salata ve çorbalara katılıyor. Bazı bölgelerde tarhana hazırlarken içine yarpuz ekleniyor. Ferahlatıcı kokusu suya sinsin diye bazı yerlerde su şişelerinin kapağına yerleştiriliyor.
Yarpuzu harici olarak da kullanabilirsiniz. Yarpuzdan yaptığınız çayı doğal bir sinek ilacı olarak vücudunuza sürebilirsiniz. Aynı şekilde sinek ısırıklarını rahatlatmak için de kullanılabiliyor. Bazı yerlerde tülbente sarıp başlarına ya da göğüslerine koyuyorlar, ağrıyı kessin diye. Rahatlatıcı ve sakinleştirici etkisini düşünürsek, sıcak bir banyoya katmak da iyi fikir olabilir.
06.10.2018
İlgili yazılar:
https://www.ruhundoysun.com/yazilar/bitkisel-cay-soleni/
https://www.ruhundoysun.com/yazilar/taze-otlari-nasil-saklariz/